Temel fatura nedir?
Faturanın göndericiden alıcıya ulaşmasını esas alan fatura, temel fatura olarak adlandırılır. Fatura alıcısı, faturada bir teknik sorun yoksa faturayı kabul etmek zorundadır. Temel faturada alıcının faturayı reddetme opsiyonu bulunmaz. Ticari faturada ise faturayı alan taraf faturayı dilerse kabul dilerse ret, dilerse de iptal eder. Alıcı ticari faturada, bu opsiyonları seçme hakkına sahiptir. Kısacası, ticari fatura sisteminde alıcının yanıtı beklenir. Bu fark, temel e-fatura ile ticari e-fatura içinde aynen böyledir.
Temel fatura iptal edilir mi?
Temel fatura, normal koşullar altında bir teknik problem olmadığı müddetçe alıcı tarafından iptal edilemez. Ancak temel faturanın iptali isteniyorsa bu durumda temel fatura olarak düzenlenen faturanın iptal ve ret işleminin harici yöntemlerle ya da Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) hazırladığı e-Fatura İptal Portalı ile yapılması gerekir.
Temel fatura nasıl iptal edilir?
Temel faturanın iptali yalnızca kesen tarafından ve 7 gün içinde yapılmalıdır. 7 günden sonra iptal edilmeyen faturalar sonradan iptal edilemez. Az önce de bahsettiğimiz gibi temel faturanın iptali iki farklı yöntemle gerçekleştirilir:
1. e-Fatura İptal Portalı üzerinden temel fatura iptali
Temel fatura senaryosu ile gönderilmiş bir e-fatura, e-Fatura İptal Portalı üzerinden iptal edilebilir. Ancak bunun için öncelikle faturayı düzenleyen kişinin yani satıcının iptal talebinde bulunması gerekir. İptal talebi ile birlikte fatura numarası ve fatura bilgilerini yazıp kendisine ait mali mühür ile belgeyi imzalaması gerekir. İmzadan sonra temel fatura iptal talebi oluşturulmuş olur. Faturanın alıcısı, yani müşteri de aynı portal üzerinden bu iptale onay vermelidir. Eğer temel faturanın iptal talebine onay verilmezse fatura iptal edilmemiş sayılacaktır. İptal talebine onay verildikten sonra temel fatura, uygulama üzerinden ret durumuna düşmüş olacaktır.
2. Harici yollarla temel fatura iptali
Temel fatura, mükelleflerin harici itiraz yolları ile; noter üzerinden, taahhütlü mektupla, telgrafla ya da güvenli elektronik imza kullanılan kayıtlı elektronik posta sistemi (KEP) ile de iptal edilebilir. Fakat itirazı bu şekilde gerçekleşmiş bir temel faturanın takibi de GİB sistemi üzerinden yapılamaz. Bu yüzden olası bir denetimde mükellefin ilgililere itiraz ve iptal işlemini harici bir yöntemle yaptığına dair bilgi ve belge sunması gerekebilir. Gerektiğinde ibraz edebilmek için mükellefin bu belgeleri mutlaka muhafaza etmesi gerekir.
